تعریف و راه های درمان اختلال سایکوتیک

اختلال سایکوتیک (Psychotic Disorder) یک نوع اختلال روانی است که ارتباط فرد با واقعیت از بین می رود، تغییرات در تفکر و رفتار و اعتقادها و تجربیات نادرست و نامنطق مشخص می‌شود. افراد مبتلا به اختلالات سایکوتیک ممکن است دچار هلاوسیون‌ها (تجربه کردن و حضور در واقعیت‌های وهمی) و وهم‌ها (باور به چیزهایی که واقعیت ندارند) شوند و ممکن است نتوانند میان حقیقت و خیال تفاوتی قائل شوند.

به عنوان مثال، در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی (Schizophrenia) که یکی از اختلالات سایکوتیک رایج است، ممکن است وهم‌ها و هلاوسیون‌هایی مانند صدای‌های ناشنیده، تصاویر غیر واقعی و اعتقادات نادرست و نامنطقی وجود داشته باشد. این اختلالات می‌توانند بر روی زندگی روزمره شخص تأثیر گذار باشند و کیفیت زندگی را کاهش دهند.

اختلال سایکوتیک مشترک

اختلال سایکوتیک مشترک یا اختلال سایکوزا (Psychosis NOS) به معنی “بیش از حد سایکوتیک” است و به شکلی کلی به اختلالاتی اشاره دارد که با علائم سایکوتیک غالب هستند، اما به اندازه کافی و محدودیتی برای تشخیص یک اختلال سایکوتیک خاص ندارند. در واقع، این اصطلاح برای اشاره به شرایطی استفاده می‌شود که معیارهای تشخیصی برای اختلال سایکوتیک خاصی مانند اسکیزوفرنیا، اختلال وسواسی-جبری و غیره را نمی‌توان به طور دقیق برآورده کرد.

در اصطلاحات تشخیصی روانپزشکی، مفهوم “مشترک” به معنای عدم تطابق با هیچ یک از پراکندگی‌های خاص اختلالات روانی ویژه می‌باشد. اختلال سایکوزا می‌تواند علائمی متنوعی داشته باشد، از جمله هلاوسیون‌ها و هم‌ها، تفکر و رفتار غیر واقعی و  اختلالات در حافظه و تمرکز. افراد مبتلا به اختلال سایکوزا ممکن است دچار اختلال در فرآیندهای تفکری و رفتاری خود شوند که باعث کاهش کارایی و کیفیت زندگی آنها می‌شود.

اختلال سایکوزا معمولاً یک وضعیت موقت است و ممکن است بعد از مدتی بهبود یابد، اما در برخی افراد، ممکن است به اختلالات سایکوتیک مزمن تبدیل شود. درمان این اختلال معمولاً شامل استفاده از داروهای ضد روانی و مشاوره روانشناختی می‌شود.

توصیه می شود در صورتی که در خود یا عزیزانتان علائمی از اختلالات روانی یا اختلال سایکوتیک را مشاهده می کنید، قبل از این که به مرحله ای برسید که درمان آن سخت شود نسبت به درمان اختلال سایکوتیک اقدام کنید. با گذشت زمان درمان سخت تر شده و نیاز به زمان زیادی است.

موسسه حس تحول شمیرانات می تواند روند درمان اختلال سایکوتیک را در  شما یا عزیزانتان با سرعت بیشتری پیش ببرد و با دارا بودن روانپزشک و روانشناس های با تجربه در این کلینیک روانشناسی در پاسداران، می توانید همزمان از دارودرمانی و رواندرمانی برای درمان انواع اختلالات روانی خود کمک بگیرید.

دلایل ایجاد اختلال سایکوتیک

اختلالات سایکوتیک می‌توانند به دلایل گوناگونی ایجاد شوند، اما برخی از عوامل مهم در بروز این اختلالات عبارتند از:

    عوامل ژنتیک

مطالعات نشان داده است که وجود تاریخچه خانوادگی اختلالات سایکوتیک مانند اسکیزوفرنیا می‌تواند عامل مؤثری در بروز این اختلالات باشد. در نتیجه افرادی که سابقه اختلال سایکوتیک در خانواده آن ها وجود دارد، بیشتر احتمال دارد که به این اختلال دچار شوند.

    اختلالات شیمیایی مغز

تغییرات در نوروترانسمیترها و سیستم عصبی می‌تواند باعث اختلالات سایکوتیک شود. برخی داروها، مواد مخدر و الکل نیز ممکن است این تغییرات را ایجاد کنند.

    محیط و فشارهای روانی

فشارهای روانی ناشی از مسائل روانی، اجتماعی، مالی و … می‌تواند به شکلی غیرمستقیم بر مغز و روان افراد اثر کند و اختلالات سایکوتیک را ایجاد کند.

    مصرف مواد مخدر و الکل

مصرف بیش از حد مواد مخدر و الکل می‌تواند باعث ایجاد اختلالات سایکوتیک شود، به ویژه در افرادی که به طور ژنتیکی این اختلال در آن ها وجود دارد.

    افزایش استرس و اضطراب

مواجهه با استرس و اضطراب مداوم می‌تواند به شکلی مستقیم یا غیرمستقیم باعث بروز اختلالات سایکوتیک شود.

    بیماری‌های فیزیکی

برخی بیماری‌های فیزیکی مانند سرطان، اختلالات مغزیو بیماری‌های التهابی می‌توانند باعث ایجاد علائم سایکوتیک شوند.

    عوامل محیطی

شرایط محیطی نامساعد مانند آلودگی هوا، تغذیه نامناسب و شرایط اجتماعی-اقتصادی ناپایدار می‌توانند به شکلی مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت روان افراد تأثیر بگذارند و باعث بروز اختلال سایکوتیک در آن ها شود.

به طور کلی، اختلالات سایکوتیک می‌توانند نتیجه تعامل پیچیده‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و  روانشناختی باشند که باعث اختلال در عملکرد مغز و تجربیات افراد می‌شوند.

فرق سایکوز با اسکیزوفرنی

سایکوز و اسکیزوفرنیا دو اصطلاح مختلف در روانپزشکی هستند که به اختلالات روانی اشاره دارند، اما تفاوت‌های مهمی بین آنها وجود دارد:

    سایکوز (Psychosis)

        سایکوز به وضعیتی اشاره دارد که فرد به طور موقت تماس خود را با واقعیت از دست داده و علائمی مانند هلاوسیون‌ها (تجربه چیزهایی که واقعی نیستند) و وهم‌ها (باور به چیزهایی که واقعیت ندارند) را تجربه می‌کند. سایکوز ممکن است ناشی از بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنیا، افسردگی ناشی از بیماری، استفاده از مواد مخدر و  شرایط فیزیکی دیگر باشد.

    اسکیزوفرنیا (Schizophrenia)

        اسکیزوفرنیا یکی از اختلالات روانی شناخته شده است که با علائمی مانند هلاوسیون‌ها و هم‌ها، انحرافات در تفکر و صحبت، انحرافات در احساسات و  مشکلات در حافظه و تمرکز همراه است. این اختلال می‌تواند تأثیرات مهمی بر زندگی روزمره فرد داشته باشد و نیاز به درمان مداوم دارد. اسکیزوفرنیا معمولاً از اواخر دوره نوجوانی یا اوایل دوره بزرگسالی آغاز می‌شود و ممکن است به طور مداوم یا گذرا باشد.

بنابراین، اسکیزوفرنیا به عنوان یکی از انواع اختلالات سایکوتیک تشخیص داده می‌شود، اما علایم سایکوز ممکن است به علت عوامل مختلفی مانند بیماری‌های فیزیکی، مصرف مواد مخدر، استرس یا افسردگی ناشی از بیماری به وجود بیاید و نیاز به تشخیص و درمان دارد.

اختلال سایکوتیک گذرا

اختلال سایکوتیک گذرا (Transient Psychotic Disorder) یک نوع اختلال سایکوتیک است که معمولاً به صورت موقت رخ می‌دهد. در این اختلال، فرد تجربه هلاوسیون‌ها (تجربه کردن چیزهایی که واقعیت ندارند) و هم‌ها (باور به چیزهایی که واقعیت ندارند)، افکار نادرست و نامنطقی و  انحرافات در تفکر و رفتار دارد، اما این علایم به طور معمول پس از چند روز یا هفته بهبود می‌یابند و فرد به حالت عادی خود بازمی‌گردد.

معمولاً این نوع اختلال سایکوتیک ناشی از عوامل موقتی مانند استرس ناشی از موقعیت‌های زندگی، اضطراب شدید، فشارهای اجتماعی، نقص تغذیه، خواب ناکافی، مصرف مواد مخدر، یا بیماری‌های جسمی مانند تب، التهابات، یا بیماری‌های مغزی می‌باشد.

درمان اختلال سایکوتیک گذرا

درمان اختلال سایکوتیک گذرا معمولاً شامل مشاوره روانشناختی، پشتیبانی از فرد در مواجهه با استرس، استفاده از داروهای ضد روانی در موارد لزومی و  ایجاد محیطی آرام و امن برای فرد مبتلا می‌شود. اهمیت تشخیص و درمان این اختلال در جلوگیری از افزایش علائم و پیشگیری از بروز عوارض جدی تر از جمله افزایش خطرات خودکشی و خطرات دیگر مربوط به اختلالات روانی می‌باشد.

با توجه به نکات ذکر شده شما باید برای جلوگیری از خطرات احتمالی مانند خودکشی و مشکلات دیگر هر چه سریع تر نسبت به درمان اختلال سایکوتیک اقدام کنید، موسسه روانشناسی حس تحول با کادری مجرب آماده ارائه خدمات برای درمان اختلال سایکوتیک می باشد. برای دریافت نوبت مشاوره با ما در تماس باشید.

اختلال سایکوتیک ناشی از مواد

اختلال سایکوتیک ناشی از مواد یک وضعیت است که ناشی از مصرف مواد مخدر یا مواد روان‌گردان می‌باشد و علائم سایکوتیک را به وجود می‌آورد. این نوع اختلال ممکن است به صورت موقت یا مزمن باشد و با مصرف مواد خاص مانند ماریجوانا، کوکائین، LSD، مت‌آمفتامین، الکل و  … مرتبط باشد.

علائم اختلال سایکوتیک ناشی از مواد ممکن است شامل هلاوسیون‌ها (تجربه کردن چیزهایی که واقعیت ندارند) و هم‌ها (باور به چیزهایی که واقعیت ندارند)، افکار نادرست و نامنطقی، تفکر و رفتار غیرمنطقی، تغییرات در حالت آگاهی و ضعف تمرکز، اضطراب و ترس و  ممکن است به آسیب‌های جدی برای خود و دیگران منجر شود.

درمان این نوع اختلال معمولاً شامل مداخلات مختلف است که شامل مشاوره روانشناختی، مداخلات مواد‌افزاری، درمان دارویی با داروهای ضد روانی در برخی موارد و  پشتیبانی و مراقبت از فرد مبتلا می‌شود. همچنین، اهمیت پیشگیری از این اختلال با جلوگیری از مصرف مواد مخدر و مواد روان‌گردان بسیار مهم است.

سایکوتیک اتاق فرار یا افسردگی سایکوتیک

“سایکوز اتاق فرار” (Psychotic Break) یا “افسردگی سایکوتیک” (Psychotic Depression)، یک شرایط روانی است که در آن افسردگی شدید (یا افسردگی خفیف) همراه با علائم سایکوتیک مانند هلاوسیون‌ها و وهم‌ها رخ می‌دهد.

این وضعیت می‌تواند برای فرد مبتلا و همچنین افراد اطرافیانش بسیار نگران‌کننده باشد. علائم افسردگی سایکوتیک ممکن است شامل:

علائم افسردگی سایکوتیک

هلاوسیون‌ها

تجربه کردن واقعیت‌های وهمی مانند دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعیت ندارند.

توهم

باور به چیزهایی که واقعیت ندارند.

انحرافات در تفکر و رفتار

ممکن است فرد افسرده و بی‌اعتماد شود و انرژی و اشتیاق خود را از دست دهد. همچنین، ممکن است مشکلات خواب و اضطراب داشته باشد.

درمان افسردگی سایکوتیک معمولاً شامل مشاوره روانشناختی، درمان دارویی با داروهای ضد روانی و  پشتیبانی از فرد مبتلا می‌شود. اهمیت تشخیص و درمان زودهنگام افسردگی سایکوتیک بسیار مهم است تا از عواقب جدی مانند خطرات خودکشی پیشگیری شود.

دختر سایکو چیست؟

اصطلاح “دختر سایکو” یک اصطلاح انگلیسی است که به طور غیررسمی به دختری اشاره دارد که رفتارها یا وضعیت روانی‌اش به طور ناخواسته یا غیرمنتظره متفاوت یا عجیب به نظر می‌رسد. این اصطلاح به طور عمومی برای اشاره به دخترانی که رفتارهای غیرمعمول یا عجیبی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما نهایتاً می‌تواند یک برچسب نادرست و بی‌اساس باشد.

استفاده از این اصطلاح می‌تواند به فرد صدمه بزند و به دلیل نادرست بودن و عمومی شدن آن، می‌تواند منجر به استیگمایتی روانی برای افراد مبتلا به مشکلات روانی شود. بنابراین، استفاده از این اصطلاح توصیه نمی‌شود و به جای آن باید از اصطلاحات مناسب و احترام‌آمیز استفاده کرد. بهتر است به اشخاص با احترام و فهم نزدیک شده و از آن‌ها به عنوان انسان‌های با تجربه‌ها و احساسات خاص خود بهره ببریم.

راه های درمان اختلال سایکوتیک

درمان اختلال سایکوتیک معمولاً شامل ترکیبی از مداخلات دارویی و مشاوره روانشناختی است. این درمان‌ها بسته به شدت و نوع علائم، نیازهای فرد و  واکنش به درمان متفاوت هستند. در ادامه، روش‌های معمول درمان اختلال سایکوتیک را شرح می‌دهم:

داروهای ضد روانی (آنتی‌پسیکوتیک‌ها):

داروهای ضد روانی معمولاً برای کنترل علائم سایکوز، هلاوسیون‌ها و  وهم‌ها استفاده می‌شوند. این داروها ممکن است علائم سایکوتیک را کاهش دهند و به فرد کمک کنند که بهبود یابد. برخی از داروهای آنتی‌پسیکوتیک معمول شامل کلوزاپین، ریسپریدون، اولانزاپین و  کوارتیاپین هستند.

داروهای کاهش اضطراب:

در برخی موارد، داروهای کاهش اضطراب ممکن است برای کنترل اضطراب و ترس مرتبط با علائم سایکوتیک تجویز شود.

مشاوره روانشناختی:

مشاوره روانشناختی می‌تواند به فرد کمک کند تا مدیریت بهتری بر روی علائم و احساسات خود پیدا کند. این ارتباط می‌تواند در توانایی‌های مدیریت استرس، افکار نادرست و  ارتباطات موثر بهبود بخشد.

پشتیبانی اجتماعی:

حمایت از خانواده، دوستان، یا گروه‌های حمایتی می‌تواند به فرد کمک کند تا بیماری خود را بهتر مدیریت کند و حالت روحی بهتری داشته باشد.

مدیریت استرس:

مدیریت استرس و اضطراب می‌تواند به کاهش علائم سایکوتیک کمک کند. تمرینات آرام‌سازی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی و  تکنیک‌های تمرکز می‌توانند موثر باشند.

تغذیه مناسب و فعالیت بدنی:

تغذیه مناسب و فعالیت بدنی منظم می‌تواند بهبود عملکرد روانی و روحی فرد را تسریع کند.

همچنین، باید توجه داشت که درمان اختلال سایکوتیک نیاز به همکاری تیمی از پزشکان مختلف دارد از جمله روانپزشکان، روانشناسان و  سایر متخصصان بهداشت روانی، لذا برای دریافت نوبت مشاوره برای درمان اختلال سایکوتیک با مجموعه حس تحول در ارتباط باشید.

مجموعه حس تحول با سال ها سابقه موفق در زمینه درمان انواع اختلالات روانی و زیر نظر سازمان بهزیستی می تواند به شما در کاهش و کنترل علائم اختلال سایکوتیک کمک های ارزشمندی کند. لطفا برای رزرو وقت مشاوره با بهترین روانشناسان تهران با ما تماس بگیرید.