انواع ترس از بیماری
ترس از بیماری یا اضطراب سلامتی می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند و بر اساس نوع و شدت، به چند دسته مختلف تقسیم می‌شود. در ادامه به انواع رایج ترس از بیماری اشاره می‌کنیم:
هیپوکندریا (Hypochondria)
- تعریف: هیپوکندریا یا اضطراب سلامت، یک حالت روانی است که در آن فرد به شدت نگران بیماری‌های جدی است، حتی اگر شواهد پزشکی برای آن وجود نداشته باشد.
- علائم: نگرانی مداوم از داشتن یک بیماری جدی، تفسیر غلط علائم بدنی، مراجعه مکرر به پزشک و انجام آزمایشات پزشکی متعدد.
نوزوفوبیا (Nosophobia)
- تعریف: نوزوفوبیا یک ترس بیمارگونه و غیرمنطقی از ابتلا به یک بیماری خاص است.
- علائم: ترس شدید از بیماری‌های خاص مانند سرطان، ایدز، یا بیماری‌های قلبی، اجتناب از مکان‌ها یا افرادی که ممکن است فرد را به بیماری مبتلا کنند.
کارسینوفوبیا (Carcinophobia)
- تعریف: کارسینوفوبیا ترس مفرط و غیرمنطقی از ابتلا به سرطان است.
- علائم: نگرانی بیش از حد درباره هرگونه علائم بدنی که ممکن است نشانه‌ای از سرطان باشد، انجام مکرر آزمایشات و تصویربرداری پزشکی.
جرم‌فوبیا (Germophobia)
- تعریف: جرم‌فوبیا یا ترس از میکروب‌ها، اضطراب ناشی از فکر به آلودگی میکروبی و باکتریایی است.
- علائم: شستن مکرر دست‌ها، اجتناب از لمس اشیاء عمومی، استفاده مکرر از مواد ضدعفونی‌کننده.
امتوفوبیا (Emetophobia)
- تعریف: امیروفوبیا ترس بیمارگونه از استفراغ یا دیدن کسی که استفراغ می‌کند.
- علائم: اجتناب از غذاها یا مکان‌هایی که فرد فکر می‌کند ممکن است موجب استفراغ شوند، نگرانی مداوم درباره تهوع.
کاردیوفوبیا (Cardiophobia)
- تعریف: کاردیوفوبیا ترس غیرمنطقی از بیماری‌های قلبی است.
- علائم: نگرانی مفرط درباره سلامت قلب، احساس مداوم نیاز به انجام آزمایشات قلبی، تفسیر غلط ضربان قلب یا دردهای قفسه سینه.
دیس‌مرفوفوبیا (Dysmorphophobia)
- تعریف: دیس‌مرفوفوبیا یا اختلال بدشکلی بدن، یک اختلال روانی است که در آن فرد به شدت نگران ظاهر فیزیکی خود است و فکر می‌کند بدن یا بخشی از بدنش غیرعادی یا بدشکل است.
- علائم: نگرانی بیش از حد درباره جزئیات بدن، انجام مکرر عمل‌های جراحی زیبایی، اجتناب از آینه‌ها یا عکس گرفتن.
پانیک دیس‌اوردر (Panic Disorder)
- تعریف: اختلال پانیک شامل حملات مکرر پانیک و نگرانی مداوم از وقوع حملات بعدی است.
- علائم: حملات ناگهانی ترس شدید، تپش قلب، تنگی نفس، احساس گیجی، ترس از مرگ یا از دست دادن کنترل.
اجتناب از مراقبت‌های پزشکی (Iatrophobia)
- تعریف: ترس شدید از مراجعه به پزشک یا دریافت مراقبت‌های پزشکی.
- علائم: اجتناب از ویزیت‌های پزشکی، نگرانی مفرط درباره نتایج آزمایشات پزشکی، ترس از تشخیص بیماری.
انواع مختلف ترس از بیماری می‌تواند به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. شناسایی نوع خاص ترس و مشاوره با روانشناس یا متخصص سلامت روان می‌تواند به فرد کمک کند تا با این ترس‌ها مقابله کند و روش‌های مناسب درمانی را پیدا کند.
علت پیدایش بیماری هراسی در افراد
خودبیمارانگاری، که می‌تواند به صورت‌های مختلفی بروز کند، علت‌های متعددی دارد. این علت‌ها ممکن است روانی، فرهنگی، اجتماعی یا حتی بیولوژیکی باشند. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین علت‌های ترس از بیماری در افراد اشاره می‌کنیم:
تجارب گذشته
- تجربه شخصی از بیماری: افرادی که در گذشته به بیماری‌های جدی مبتلا شده‌اند، ممکن است دچار ترس از بیماری یا هیپوکندریا شوند.
- مشاهده بیماری در دیگران: دیدن بیماری‌های جدی در خانواده یا دوستان نیز می‌تواند باعث ترس از بیماری شود.
اطلاعات و آگاهی بیش از حد
- دسترسی به اطلاعات پزشکی: جستجوهای اینترنتی و دسترسی آسان به اطلاعات پزشکی می‌تواند باعث افزایش نگرانی و ترس از بیماری شود.
- اخبار و رسانه‌ها: پوشش خبری بیماری‌ها و شیوع آن‌ها، مانند پوشش گسترده در دوران پاندمی کووید-۱۹، می‌تواند ترس از بیماری را تشدید کند.
عوامل روانشناختی
- اضطراب و استرس: افراد با سطح بالای اضطراب و استرس ممکن است بیشتر به ترس از بیماری دچار شوند.
- افسردگی: افسردگی می‌تواند باعث تمرکز بیشتر بر روی علائم بدنی و نگرانی درباره سلامتی شود.
- اختلالات وسواسی-جبری (OCD): افراد مبتلا به این اختلال ممکن است نگرانی‌های مفرط و غیرمنطقی درباره بیماری‌ها داشته باشند.
عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی
- وراثت: برخی افراد به دلیل وراثت ممکن است بیشتر مستعد هیپوکندریا باشند.
- عدم تعادل شیمیایی مغز: تغییرات در سطح مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین می‌تواند به اضطراب و ترس از بیماری و در نتیجه نوسوفوبیا منجر شود.
تربیت و محیط خانوادگی
- والدین مضطرب: والدینی که خودشان اضطراب و ترس از بیماری دارند، ممکن است این نگرانی‌ها را به فرزندان خود منتقل کنند.
- تجربه‌های منفی خانوادگی: تجربه بیماری‌های جدی یا مرگ در خانواده می‌تواند باعث ایجاد ترس از بیماری در افراد شود.
عوامل فرهنگی و اجتماعی
- باورها و نگرش‌های فرهنگی: در برخی فرهنگ‌ها، بیماری‌ها و علائم آن‌ها به شدت مورد توجه قرار می‌گیرند که می‌تواند باعث افزایش ترس از بیماری شود.
- فشارهای اجتماعی: فشارهای اجتماعی برای حفظ سلامتی و مراقبت از بدن می‌تواند باعث افزایش نگرانی درباره بیماری‌ها شود.
عوامل شغلی و محیطی
- شغل‌های پرخطر: افرادی که در محیط‌های کاری پرخطر مانند بیمارستان‌ها یا آزمایشگاه‌ها کار می‌کنند، ممکن است بیشتر دچار ترس از بیماری شوند.
- مواجهه با بیماری‌ها: افرادی که به طور مداوم با افراد بیمار در تماس هستند، مانند پزشکان و پرستاران، ممکن است بیشتر ترس از بیماری داشته باشند.
ترس از بیماری علل متعددی دارد که می‌تواند از تجربیات شخصی و روانی تا عوامل فرهنگی و اجتماعی متغیر باشد. درک این علل می‌تواند به شناسایی و درمان مناسب این ترس کمک کند. مشاوره با روانشناس یا متخصص سلامت روان می‌تواند به فرد کمک کند تا با این ترس‌ها مقابله کرده و زندگی بهتری داشته باشد.
راه های درمان و مقابله با خود بیمار انگاری
مشاوره و روان‌درمانی
- درمان شناختی-رفتاری (CBT): CBT یکی از موثرترین روش‌های درمان هیپوکندریا است. این روش به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و نادرست را شناسایی کرده و آن‌ها را با افکار منطقی و مثبت جایگزین کند.
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): این روش بر پذیرش افکار و احساسات نگران کننده بدون تلاش برای تغییر آن‌ها تأکید دارد و به فرد کمک می‌کند تا به جای مقاومت در برابر افکار خود، به آن‌ها به عنوان بخش طبیعی از تجربه انسانی نگاه کند.
دارودرمانی
- داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی: در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی مانند SSRIs (مهارکننده‌های بازجذب سروتونین) را تجویز کنند. این داروها می‌توانند به کاهش علائم اضطراب و افسردگی که با هیپوکندریا مرتبط است کمک کنند.
دارو های ضد افسردگی سه حلقه ای
آموزش و افزایش آگاهی
- آموزش درباره بیماری: یادگیری بیشتر درباره هیپوکندریا و شناخت علائم و علل آن می‌تواند به فرد کمک کند تا بهتر با این اختلال کنار بیاید.
- مدیریت استرس: یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند.
تغییرات در سبک زندگی
- ورزش منظم: فعالیت‌های بدنی منظم می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود خلق و خو کمک کند.
- تغذیه سالم: مصرف غذاهای سالم و متعادل می‌تواند به بهبود سلامت کلی و کاهش اضطراب کمک کند.
- خواب کافی: حفظ الگوی خواب منظم و کافی می‌تواند به کاهش علائم اضطراب کمک کند.
پشتیبانی اجتماعی
- حمایت خانواده و دوستان: داشتن یک شبکه حمایتی قوی از خانواده و دوستان می‌تواند به فرد کمک کند تا احساس حمایت و درک شود.
- گروه‌های حمایتی: شرکت در گروه‌های حمایتی برای افرادی که با هیپوکندریا مواجه هستند می‌تواند به اشتراک گذاری تجربیات و دریافت حمایت اجتماعی کمک کند.
محدود کردن دسترسی به اطلاعات پزشکی
- اجتناب از جستجوی بیش از حد درباره بیماری‌ها: محدود کردن جستجوهای اینترنتی و خودتشخیصی می‌تواند به کاهش نگرانی‌ها کمک کند.
- تمرکز بر اطلاعات مثبت: تمرکز بر منابع اطلاعاتی مثبت و مورد تایید می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند.
تمرین‌های ذهن‌آگاهی (Mindfulness)
- تمرین‌های ذهن‌آگاهی: تکنیک‌های ذهن‌آگاهی مانند مراقبه می‌توانند به فرد کمک کنند تا در لحظه حاضر باشد و از نگرانی‌های بی‌اساس فاصله بگیرد.
خود بیمار انگاری یا هیپوکندریا می‌تواند تاثیرات منفی جدی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. اما با استفاده از ترکیبی از مشاوره و روان‌درمانی، دارودرمانی، تغییرات سبک زندگی، حمایت اجتماعی و تمرین‌های ذهن‌آگاهی، می‌توان این اختلال را مدیریت کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. مشاوره با پزشک یا روانشناس می‌تواند به فرد کمک کند تا برنامه درمانی مناسب برای خود بیابد و بهبودی حاصل کند.
مجموعه روانشناسی حس تحول با سال ها سابقه در زمینه درمان انواع اختالات روانی و همچنین درمان انواع فوبیا از جمله فوبیای بیماری و زیر نظر سازمان بهزیستی کشور می تواند به شما در روند درمان کمک های ارزشمند کند. این مرکز با مشاوره تلفنی، آنلاین و همچنین مشاوره حضوری سعی در ارائه بهترین خدمات به مراجعین محترم را دارد.
ویژگی یک مشاور خوب در تهرانبرای دریافت نوبت مشاوره از یکی از بهترین مراکز روانشناسی تهران با ما در تماس باشید.
