افسردگی تک قطبی (یا افسردگی دوره‌ای) یک اختلال روانی است که به صورت دوره‌ای و تکراری در افراد بروز می‌کند. این اختلال با دوره‌های افسردگی شدید و دوره‌های عود احتمالی سنجیده می‌شود. دلایل بروز افسردگی تک قطبی به طور کلی مشخص نیستند و می‌تواند توسط عوامل ژنتیکی، شیمیایی مغزی و محیطی تأثیر بگذارد. در ادامه به برخی از دلایل احتمالی افسردگی تک قطبی و راه‌های علمی درمان آن پرداخته خواهد شد:
دلایل افسردگی تک قطبی
ژنتیک
وجود تاریخچه خانوادگی افراد با افسردگی تک قطبی می‌تواند یک عامل مهم در بروز این اختلال باشد. ژن‌ها می‌توانند تمایل به افسردگی را به نسل‌های بعدی منتقل کنند.
عوامل شیمیایی مغزی
تغییرات در سطوح مواد شیمیایی مغزی مانند سروتونین و نوروپینفرین می‌توانند در بروز افسردگی تک قطبی نقش داشته باشند.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی در دوره‌های خاصی از زندگی مثل بارداری، پس از زایمان، و سنوات تغییرات هورمونی می‌توانند افسردگی تک قطبی را تشدید کنند.
استفاده از مواد مخدر و الکل
مصرف بیش از حد مواد مخدر و الکل می‌تواند به افزایش خطر بروز افسردگی تک قطبی منجر شود.
استرس و وقوع رویدادهای زندگی
وقوع رویدادهای ناگوار و استرس‌زا می‌تواند باعث بروز افسردگی تک قطبی شود.
راه‌های علمی درمان افسردگی تک قطبی
داروها
معمولاً از دسته داروهای مضرب مزمن (Mood stabilizers) مثل لیتیوم، والپروات، و کربامازپین برای کنترل افسردگی تک قطبی استفاده می‌شود. این داروها باعث کنترل دوره‌های افسردگی و پیشگیری از عودها می‌شوند.
درمان مکمل
برخی از افراد با استفاده از تکنیک‌های درمانی مکمل مانند مدیتیشن، یوگا، و تمرینات تنفسی تسکین می‌یابند. این تکنیک‌ها می‌توانند به کنترل استرس و تقویت روحیه کمک کنند.
مشاوره روانشناختی
مشاوره روانشناختی (پیشنهاداً با یک روانشناس یا روانپزشک متخصص) می‌تواند به افراد در مدیریت افسردگی تک قطبی و یادگیری راه‌های مقابله با استرس کمک کند.
پشتیبانی اجتماعی
حمایت از خانواده و دوستان و شرکت در گروه‌های حمایتی می‌تواند به افراد کمک کند تا با افسردگی تک قطبی بهتر مقابله کنند.
تفاوت میان افسردگی هورمونی و افسردگی تک قطبی
تاکید می‌شود که درمان افسردگی تک قطبی نیاز به تشخیص و مراقبت تخصصی دارد و همیشه باید با یک متخصص روانپزشکی مشورت شود. ایشان می‌توانند بر اساس شدت و ویژگی‌های بیماری، یک برنامه درمانی مناسب ارائه دهند. افسردگی تک قطبی (یا افسردگی دوره‌ای) و افسردگی هورمونی دو اختلال مختلف هستند، اما تغییرات هورمونی می‌توانند در بروز یا تشدید افسردگی تک قطبی نقش داشته باشند. در ادامه توضیحاتی در مورد این دو اختلال و ارتباط ممکن آنها آورده شده است:
افسردگی تک قطبی:
افسردگی تک قطبی به عنوان یک نوع اختلال تندرستی روانی شناخته می‌شود که به دوره‌های افسردگی شدید و دوره‌های عود و یا هیپومانی روانی (مزاج بالا و افزایش انرژی) معروف است.
این اختلال ممکن است به عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، شیمیایی مغزی، و تغییرات هورمونی مرتبط با تغییرات فصلی و سایر عوامل مرتبط با محیطی برگردد.
درمان اصلی افسردگی تک قطبی معمولاً شامل داروهای مضرب مزمن (Mood stabilizers) می‌شود که با کنترل دوره‌های افسردگی و هیپومانی تاثیر دارند.
افسردگی هورمونی:
افسردگی هورمونی به تغییرات در سطوح هورمون‌های بدن ارتباط دارد و معمولاً در شرایط خاصی از زندگی رخ می‌دهد. برخی از مثال‌هایی که تغییرات هورمونی می‌توانند افسردگی هورمونی را ایجاد کنند عبارتند از:
افسردگی پس از زایمان: شناخته شده به عنوان افسردگی پس از زایمان یا افسردگی پس از تولد نوزاد، که به تغییرات هورمونی بزرگی در دوران بارداری و پس از زایمان مرتبط است.
افسردگی پس از انقطاع یا تغییرات هورمونی در دوران سنواتی: در دوران تغییرات هورمونی زنانه، مثل سنوات تغییرات هورمونی و تغییرات هورمونی در دوران پیش‌یاغی، افسردگی هورمونی ممکن است رخ دهد.
به طور کلی، افسردگی هورمونی مرتبط با تغییرات هورمونی و در موارد خاصی از زندگی رخ می‌دهد، در حالی که افسردگی تک قطبی یک اختلال روانی مزمن است که به دوره‌های افسردگی شدید و هیپومانی تعریف می‌شود و به عوامل متعددی از جمله ژنتیک، شیمیایی مغزی و تغییرات هورمونی مرتبط با محیطی برگشت می‌دهد. بنابراین، این دو اختلال از لحاظ علل و مکانیسم بروز و درمان متفاوتی دارند
