نارکولپسی یا حمله خواب نوعی از اختلال خواب است در این اختلال افراد در طول روز بسیار خواب آلودگی را تجربه می کنند. افراد مبتلا به نارکولپسی نمی توانند برای مدت طولانی بیدار بمانند. آنها ناگهان به خواب می روند که در نتیجه ممکن است باعث بروز مشکلات بسیار زیادی در زندگی آن ها شود.
ممکن است گاهی اوقات نارکولپسی باعث از دست دادن ناگهانی توده عضلانی در فرد شود، که به عنوان کاتاپلکسی شناخته می شود. نارکولپسی به دو نوع تقسیم می شود. اکثر افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1 دچار کاتاپلکسی هستند. اکثر افرادی که کاتاپلکسی ندارند، به نارکولپسی نوع 2 مبتلا هستند.
نارکولپسی یک بیماری مادام العمر است که هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. با این حال، دارودرمانی و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می توانند به مدیریت علائم نارکولپسی کمک کند. حمایت دیگران – خانواده، دوستان، کارفرمایان و معلمان – می تواند به افراد مبتلا کمک کند، تا با این اختلال کنار آمده و آن را کنترل کنند به صورتی که در زندگی طبیعی آن ها کمترین تاثیر را بگذارد.
علائم NARCOLEPSY
ممکن است علائم نارکولپسی در چند سال اول ابتلا به این اختلال با سرعت و شدت بیشتری ظاهر شوند. اما با گذشت زمان این علائم کمتر خواهد شد.
خواب‌آلودگی مفرط در طول روز
افراد مبتلا به نارکولپسی بدون احساس خواب آلودگی و کاملا غیر منتظره به خواب می روند. ممکن است در هر مکان و در هر زمان اتفاق بیفتد. ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که حوصله شما سر رفته یا در حین انجام یک کار مهم هستید. به عنوان مثال، ممکن است در حال کار یا صحبت با دوستان باشید و ناگهان به خواب بروید. عدم درمان نارکولپسی و عدم کنترل این اختلال به خصوص اگر هنگام رانندگی باشید و به خواب بروید، می تواند خطرناک باشد. ممکن است فقط چند دقیقه یا تا نیم ساعت بخوابید. پس از بیدار شدن از خواب، اغلب احساس شادابی می کنید، اما دوباره احساس خواب آلودگی به سراغتان خواهد آمد.
همچنین ممکن است میزان هوشیاری و تمرکز فرد مبتلا به نارکولپسی در طول روز بسیار کم باشد. خواب آلودگی در طول روز اغلب اولین علامت نارکولپسی است که ظاهر می شود. احساس خواب آلودگی، تمرکز بر امور را سخت کرده و در نتیجه عملکرد را تا حد زیادی پایین میاورد.
برخی از افراد مبتلا به نارکولپسی زمانی که مشغول کاری هستند و در آن میان به خواب می روند، ممکن است در هنگام خواب کار خود را ادامه دهند، با این وجود وقتی از خواب بیدار می شوند، نمی توانند به یاد بیاورند که چه کار هایی کرده اند و احتمال خیلی زیاد به درستی انجام نشده است.
از دست دادن ناگهانی توانایی کنترل عضلانی
به این حالت کاتاپلکسی می گویند. می تواند باعث اختلال در گفتار یا ضعف کامل عضلات بدن شود. علائم ممکن است تا چند دقیقه طول بکشد.
کاتاپلکسی
کاتاپلکسی را که توسط احساسات شدید تحریک می شود، نمی توان کنترل کرد. اغلب احساساتی که باعث کاتاپلکسی می شوند مثبت هستند. خنده یا هیجان ممکن است علائم را ایجاد کند. اما گاهی اوقات ترس، تعجب یا عصبانیت می تواند باعث از دست دادن توان کنترل عضلانی شود. به عنوان مثال، وقتی می خندید، ممکن است سرتان بدون کنترل شما بیفتد. یا ممکن است زانوهای شما به طور ناگهانی قدرت خود را از دست بدهند و باعث زمین خوردن شما شوند.
برخی از افراد مبتلا به نارکولپسی تنها یک یا دو دوره کاتاپلکسی را در سال تجربه می کنند. برخی دیگر ممکن است چندین بار در روز کاتاپلکسی را تجربه کنند. همه افراد مبتلا به نارکولپسی این علائم را ندارند.
فلج خواب
اغلب افراد مبتلا به نارکولپسی ،فلج خواب را تجربه می کنند. در این مواقع هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن فرد مبتلا قادر به حرکت کردن یا صحبت کردن نیست. که این دوره معمولاً کوتاه است و ممکن است چند ثانیه یا چند دقیقه طول بکشد. اما می تواند ترسناک باشد. ممکن است از وقوع آن آگاه باشید و بعداً آن را به خاطر بیاورید.
نکته :همه افراد مبتلا به فلج خواب به نارکولپسی مبتلا نیستند.
هیپناگوژیک
گاهی اوقات افراد در هنگام فلج خواب چیزهایی را می بینند که وجود خارجی ندارند. توهم همچنین ممکن است در رختخواب بدون فلج خواب رخ دهد. به این توهمات هیپناگوژیک می گویند، اگر در هنگام خواب اتفاق بیفتند. به آنها توهمات هیپنوپمپیک می گویند اگر در هنگام بیدار شدن اتفاق بیفتند. به عنوان مثال، ممکن است احساس کنید که یک غریبه در اتاق خواب شما وجود دارد. این توهمات ممکن است واضح و ترسناک باشند زیرا ممکن است زمانی که شروع به دیدن خواب می کنید کاملاً نخوابیده باشید.
تغییرات در خواب
(REM) خواب REM زمانی است که بیشتر رویاها در این مرحله از خواب اتفاق می افتد. به طور معمول، افراد 60 تا 90 دقیقه پس از به خواب رفتن وارد خواب REM می شوند. اما افراد مبتلا به نارکولپسی اغلب سریعتر و در عرض 15 دقیقه به خواب REM می روند . خواب REM می تواند در هر زمانی از روز اتفاق بیفتد.
سایر خصوصیات افراد مبتلا به نارکولپسی
افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است اختلالات خواب دیگری نیز داشته باشند. آنها ممکن است آپنه انسدادی خواب داشته باشند، که در آن نفس کشیدن در هنگام خواب نامرتب است. یا ممکن است در خواب راه بروند و برای عملی کردن رویاهای خود اقدام کنند، که به اختلال رفتار خواب REM معروف است. یا ممکن است در به خواب رفتن یا خواب ماندن مشکل داشته باشند که به آن بی خوابی می گویند.
درمان نارکولپسی
اگر خواب آلودگی بیش از حد در طول روز را تجربه می کنید و دائما از خود می پرسید که ” چرا همش خوابم میاد؟” و این امر بر زندگی شخصی یا حرفه ای شما تأثیر منفی می گذارد، توصیه می کنیم که به پزشک مراجعه کنید.
درمان نارکولپسی با تغییر سبک زندگی
- بهداشت خواب
- چرت زدن برنامه ریزی شده در طول روز
- عدم انجام کار های شیفتی
- داشتن برنامه ورزشی منظم
- پایبند بودن به یک برنامه منظم خواب
- عدم مصرف سیگار، کافئین و الکل
- نخوردن وعده های غذایی سنگین قبل از خواب
درمان نارکولپسی با دارو
داروهای تقویت کننده بیداری
مودافینیل (Provigil) یا آرمودافینیل (Nuvigil) محرک های عصبی مرکزی هستند، این دارو ها عموما در مراحل اولیه درمان نارکولپسی تجویز می شوند. که برای کمک به بهبود سطح هوشیاری در طول روز استفاده می شوند. به دلیل کمتر بودن اعتیاد به این دارو ها، نسبت به دیگر دارو ها اولویت بیشتری برای تجویز آن ها وجود دارد.
سدیم اکسی بات
سدیم اکسی بات که به عنوان گاما هیدروکسی بوتیرات یا GHB شناخته می شود، برای درمان نارکولپسی تأیید شده است. به کاهش علائم خواب آلودگی بیش از حد در روز و کاتاپلکسی کمک می کند. به دلیل زیاد بودن سدیم در این دارو به افرادی که از این دارو استفاده می کنند توصیه می شود مصرف نمک در رژیم غذایی خود را محدود کنند.
داروهای ضد افسردگی
برخی از علائم این بیماری نیز ممکن است با استفاده از انواع خاصی از داروهای ضد افسردگی برطرف شود. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCA) و مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) ممکن است به کاتاپلکسی، توهم، فلج خواب و اختلال در خواب شبانه کمک کنند.
علل بروز نارکولپسی
سطوح پایین هیپوکرتین
علت دقیق نارکولپسی ناشناخته است. افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1 دارای سطوح پایین هیپوکرتین (hi-poe-KREE-tin) هستند که به آن orexin نیز می‌گویند. هیپوکرتین یک ماده شیمیایی در مغز است که به کنترل بیدار بودن و زمان ورود به خواب REM کمک می کند.
سطح هیپوکرتین در افراد مبتلا به کاتاپلکسی پایین است. دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث از بین رفتن سلول های تولید کننده هیپوکرتین در مغز می شود. اما کارشناسان گمان می کنند که این به دلیل یک واکنش خود ایمنی است. واکنش خودایمنی زمانی است که سیستم ایمنی بدن سلول های خود را از بین می برد.
ژنتیک
این احتمال وجود دارد که ژنتیک در نارکولپسی نقش داشته باشد. اما خطر انتقال این اختلال توسط والدین به کودک بسیار کم است.
تحقیقات همچنین نشان می دهد که در برخی موارد، نارکولپسی ممکن است با قرار گرفتن در معرض ویروس آنفولانزای خوکی (H1N1) مرتبط باشد. همچنین ممکن است به شکل خاصی از واکسن H1N1 مرتبط باشد. این واکسن زمانی در اروپا تزریق شده است.
الگوی خواب افراد معمولی در مقابل افراد مبتلا به نارکولپسی
فرآیند معمولی به خواب رفتن با مرحله ای به نام خواب حرکت غیرسریع چشم (NREM) شروع می شود. در این مرحله امواج مغزی، کند می شود. پس از یک ساعت یا بیشتر از خواب NREM ، فعالیت مغز تغییر کرده و خواب REM شروع می شود. بیشتر خواب هایی که می بینیم در خواب REM اتفاق می افتد.
افراد مبتلا به نارکولپسی، ممکن است به طور ناگهانی بدون گذراندن خواب NREM وارد خواب REM شوند، که این اتفاق می تواند هم در شب و هم در روز رخ دهد. کاتاپلکسی، فلج خواب و توهم شبیه به تغییراتی است که در خواب REM رخ می دهد. اما در نارکولپسی زمانی که شما بیدار هستید یا خواب آلود هستید، اتفاق می افتد.
دلایل بروز نارکولپسی
تنها چند عامل خطر شناخته شده برای نارکولپسی وجود دارد، از جمله:
سن
نارکولپسی معمولا بین 10 تا 30 سالگی شروع می شود.
سابقه خانوادگی
اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما مبتلا به نارکولپسی باشد، خطر ابتلا به نارکولپسی 20 تا 40 برابر بیشتر است.
عوارض عدم کنترل و درمان نارکولپسی
تصور غلط عمومی از این شرایط نارکولپسی می تواند مشکلاتی را در محل کار یا زندگی شخصی فرد مبتلا ایجاد کند. عملکرد فرد ممکن است در محل کار و تحصیل و یا روابط دوستانه و خانوادگی ممکن است ضعیف شود. دیگران ممکن است افراد مبتلا به نارکولپسی را تنبل یا بی حال تصور کنند.
تأثیر بر روابط صمیمانه احساسات شدید، مانند خشم یا شادی، می تواند باعث کاتاپلکسی شود. این می تواند باعث شود افراد مبتلا به نارکولپسی از تعاملات عاطفی کناره گیری کنند.
آسیب جسمی
به خواب رفتن ناگهانی ممکن است منجر به آسیب های فیزیکی زیادی شود. اگر هنگام رانندگی به خواب بروید، در معرض خطر تصادف رانندگی هستید. اگر هنگام آشپزی به خواب بروید، خطر بریدگی و سوختگی شما بیشتر است.
چاقی
افراد مبتلا به نارکولپسی بیشتر در معرض اضافه وزن هستند. گاهی اوقات با شروع علائم خواب آلودگی وزن به سرعت افزایش می یابد.
برای درمان نارکولپسی می توانید با مراجعه به مرکز روانشناسی و روانپزشکی حس تحول شمیرانات با کمک دارو درمانی و ارائه تمریناتی متناسب با شرایط زندگی شما، در درمان نارکولپسی و کنترل این اختلال به خود کمک کنید.برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.
