اختلال هویت چند شخصیتی (Dissociative Identity Disorder یا DID) یک اختلال روانی است که به عنوان “دوقلوی ذهنی” هم شناخته میشود. در این اختلال، فرد دارای دو یا چند هویت متمایز و کاملاً جدا از یکدیگر است، که هرکدام از این هویتها تجربیات، رفتارها و احساسات مختلفی دارد. این هویتها به نامهای “شخصیتهای فرعی” یا “آلتر اگو” شناخته میشوند.
علائم اختلال هویت چند شخصیتی
علائم اصلی اختلال هویت چند شخصیتی شامل موارد زیر میشوند:
فراموشی گسترده
افراد مبتلا به DID توانایی فراموشی گسترده درباره تجربیات، اطلاعات، یا حتی هویت خود دارند.
هویتهای جداگانه
وجود دو یا چند هویت که هرکدام با ویژگیها، نگرشها و رفتارهای خود تفاوت دارد. این هویتها ممکن است به صورت ناگهانی و ناخودآگاه تغییر کنند.
نقص در حافظه
عدم قابلیت به یادآوری یا اطلاعات مربوط به زمانهایی که هویت دیگری در کنترل بوده است.
تغییرات در رفتار و علائم فیزیکی
تفاوتهای غیرمنتظره در رفتار، سبک گفتار، یا حتی ویژگیهای فیزیکی ممکن است ظاهر شود.
درد و مشکلات جسمی بدون علت
ممکن است فرد به شکلهای مختلف درد و مشکلات جسمی داشته باشد که به علت عواطف و تجربیات مختلف هر هویت مربوط شود.
اختلال هویت چند شخصیتی یک اختلال نادر و پیچیده است و نیاز به تجویز تشخیص توسط یک حرفهای روانشناس یا روانپزشک دارد. درمان معمولاً شامل ترکیبی از مشاوره روانشناختی، رواندرمانی، و در مواردی دارودرمانی میشود.
مرکز مشاوره حس تحول شمیرانات زیر نظر بهزیستی در درمان انواع اختلالات روانی و همچنین درمان اختلال هویت تجزیه ای با تجربه فراوان آماده خدمت رسانه به شما می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره های مرکز در تماس باشید.
نام های دیگر اختلال هویت چند شخصیتی
علاوه بر اختلال هویت چند شخصیتی (Dissociative Identity Disorder یا DID)، این اختلال با نامهای دیگر نیز شناخته میشود. برخی از این نامها عبارتند از:
اختلال ذهنی چند شخصیتی (Multiple Personality Disorder)
این اصطلاح قدیمیتری است که در گذشته برای توصیف DID استفاده میشد. اما در تاریخچه نظام روانپزشکی، از DID به عنوان اصطلاح رسمیتر استفاده میشود.
اختلال چند هویتی (Multiple Identity Disorder)
این اصطلاح نیز ممکن است به جای DID استفاده شود.
اختلال جداشدگی هویت (Identity Separation Disorder)
این عنوان نیز یکی از نامهای معمول برای DID است.
مهم است توجه داشت که علم روانپزشکی ترجیح میدهد از عنوان “اختلال هویت چند شخصیتی” یا “Dissociative Identity Disorder (DID)” استفاده کند، زیرا این عنوان به طور دقیقتر و فنیتر توصیف این اختلال را میدهد و از اصطلاح های قدیمی و کهنه که ممکن است منجر به سوءتفاهم شوند، اجتناب میشود.
انواع اختلال هویت چند شخصیتی
در واقع، اختلال هویت چند شخصیتی (Dissociative Identity Disorder یا DID) به عنوان یک اختلال روانی خاص و متمایز شناخته شده است و انواع مختلفی از این اختلال وجود ندارد. اختلال هویت چند شخصیتی یک واقعیت نادر است. بنابراین، تفکیک بین انواع مختلف این اختلال به معنای علمی و رسمی ندارد.
همچنین، مهم است که تفاوت میان اختلال هویت چند شخصیتی و دیگر اختلالهای روانی را درک کنید . DID یک اختلال که اغلب به عنوان نتیجهٔ تجربیات ترسناک و استرس زیاد در دوران کودکی ظاهر میشود. این اختلال نیاز به تشخیص و درمان توسط متخصصان روانپزشکی دارد.
اگر شما یا کسی اطرافیانتان علائمی مشابه به این اختلال دارید، توصیه میشود به یک متخصص روانپزشکی یا روانشناس مراجعه کنید تا تشخیص دقیق گرفته و راهنمایی و درمان مناسب ارائه شود. برای تشخیص و درمان اختلال هویت شخصیتی با شماره ها مرکز مشاوره حس تحول در تماس باشید.
میزان شیوع اختلال هویت چند شخصیتی
اختلال هویت چند شخصیتی (Dissociative Identity Disorder یا DID) یک اختلال نادر و کمیاب است. تخمینها نشان میدهد که حدود 0.1 تا 1 درصد از جمعیت جهان از DID رنج میبرند. این به این معناست که این اختلال در بین افراد به طور کلی کمیاب است.
اختلال هویت چند شخصیتی بیشتر در افرادی که در دوران کودکی تجربیات ترسناک، فیزیکی، یا جسمی ناخوشایند داشتهاند، بروز میکند. همچنین، این اختلال بیشتر در زنان گزارش شده است.
اختلال هویت چند شخصیتی یک اختلال جدی است و نیاز به تشخیص و درمان توسط متخصصان روانپزشکی دارد.
تاثیر اختلال هویت چند شخصیتی بر زندگی فرد
اختلال هویت چند شخصیتی (Dissociative Identity Disorder یا DID) میتواند تأثیرات جدی بر زندگی فرد داشته باشد. این تأثیرات میتوانند در زمینههای مختلفی از زندگی او به وجود بیایند. در زیر برخی از این تأثیرات ذکر شده است:
تداخل در روابط اجتماعی
افراد مبتلا به DID ممکن است با مشکلات در برقراری و حفظ روابط اجتماعی مواجه شوند. تغییرات ناگهانی در شخصیت و رفتار میتوانند به دیگران سختیها و ناراحتیهایی را القا کنند.
مشکلات در کار و تحصیلات
ناتوانی در مدیریت زمان و تغییرات ناگهانی در رفتار ممکن است تأثیرات منفی بر عملکرد تحصیلی و شغلی داشته باشد.
مشکلات حافظه و تمرکز
فراموشی گسترده و تغییرات در تمرکز میتوانند به علت اختلال هویتهای مختلف رخ دهند.
مشکلات جسمی و بهداشتی
برخی از هویتها ممکن است به وضوح تأثیرات جسمی ناخوشایند را تجربه کنند، از جمله درد، مشکلات گوارشی، یا مشکلات خواب.
اضطراب و افسردگی
تجربیات ترسناک و ناخوشایند در گذشته ممکن است باعث افزایش احتمال ابتلا به اضطراب و افسردگی شود.
سختی در مدیریت هویتها
هنگامی که یک فرد چند هویت دارد، مدیریت این هویتها و انطباق با موقعیتهای مختلف ممکن است چالش برانگیز باشد.
تأثیر اختلال هویت چند شخصیتی بر زندگی فرد بسیار پیچیده است و نیاز به مداخله متخصصانه و درمان گروهی دارد. درمانهای مرکب و رویکردهای مشاوره مخصوص به این اختلال میتوانند به فرد کمک کنند تا با چالشهای زندگی خود مواجه شده و بهبود یابد.
درمان اختلال هویت چند شخصیتی
درمان اختلال هویت چند شخصیتی (Dissociative Identity Disorder یا DID) معمولاً شامل ترکیبی از مشاوره روانشناختی و در برخی موارد داروها میشود. توجه به اصول مشاوره و پشتیبانی از طریق تیم متخصصان، از جمله روانپزشکان و روانشناسان، در درمان این اختلال حائز اهمیت است. در زیر تعدادی از روشهای درمانی برای اختلال هویت چند شخصیتی ذکر شده است:
مشاوره روانشناختی (تحلیل رفتاری)
مشاوره روانشناختی برای افراد مبتلا به DID میتواند درک عمیقتری از عواطف، تجربیات، و هویتهای مختلف آنها ایجاد کند. تحلیل رفتاری و تجربیات مربوط به هر شخصیت ممکن است به فرد کمک کند تا با این جوانب مختلف خود آشنا شود و به تدریج با آنها کنار بیاید.
درمان اندازهگیریشده زمانی (EMDR)
برخی از افراد مبتلا به DID تجربیات ترسناکی را در گذشته داشتهاند که ممکن است باعث ایجاد این اختلال شده باشد. درمان EMDR به عنوان یک رویکرد مؤثر برای کاهش اثرات منفی این تجربیات استفاده میشود.
داروها
در برخی موارد، داروها میتوانند برای کنترل علائم اختلال هویت چند شخصیتی مورد استفاده قرار گیرند. معمولاً از داروهای ضدافسردگی، ضداضطراب، یا داروهای دیگری که به تعادل شیمیایی مغز کمک میکنند، استفاده میشود.
گروه درمانی
مشارکت در گروههای حمایتی یا گروههای مشاوره میتواند فرد را در درک بهتر از تجربیات خود و ارتقاء مهارتهای مدیریت هویتی کمک کند.
درمان بهتر اختلال هویت تجزیه ای
توجه به نکات زیر نیز مهم است:
تعاون تیم درمانی
هماهنگی بین متخصصان مختلف، از جمله روانپزشکان و روانشناسان، در ارائه درمان این اختلال بسیار اساسی است.
پشتیبانی خانواده
مشارکت خانواده و ارائه حمایت به فرد مبتلا نقش مهمی در فرآیند درمان دارد.
درمان اختلال هویت چند شخصیتی نیازمند صبر و تعهد است و بهتر است با تخصص متخصصان در این زمینه همکاری شود.
اختلال هویت چند شخصیتی در کودکی
اختلال هویت چند شخصیتی (Dissociative Identity Disorder یا DID) بیشتر به عنوان یک اختلال روانی در دوران بزرگتری مانند دوران نوجوانی یا بزرگسالی تشخیص داده میشود. در این دورانها، تجربیات ترسناک و استرس زیاد در گذشته معمولاً به عنوان عامل مؤثر در ایجاد این اختلال مطرح میشود.
اما به طور کلی، اختلال هویت چند شخصیتی در کودکان نادر است و اکثر موارد اختلالات دیگر روانی در این دوره شیوع بیشتری دارند. افراد کودک معمولاً اظهارات شخصیتی زیادی ندارند و علائم دیگری ممکن است نشان دهند که به اختلالات دیگر، مانند اختلال استرس پس از ضربه (PTSD) یا اختلالات اضطرابی، مرتبط باشند.
در صورتی که والدین یا مراقبین مشاهده کنند که یک کودک دارای تغییرات بسیار ناگهانی در رفتار، احساسات، یا حافظه است، یا اگر به هر دلیلی نگرانیهای خود را داشته باشند، بهتر است با یک رونشناس با تجربه مشاوره کنند. این متخصص میتواند ارزیابی دقیقی انجام دهد و توجیهات لازم را برای مراقبت از کودک فراهم کند.
اختلال هویت چند شخصیتی در بزرگسالی
اختلال هویت چند شخصیتی (Dissociative Identity Disorder یا DID) معمولاً در بزرگسالی تشخیص داده میشود. این اختلال به عنوان یک واکنش به تجربیات ترسناک و استرس زیاد در گذشته توسط فرد شکل میگیرد. در بسیاری از موارد، تجربیات بیرویهای از نوع سوءاستفاده جسمی، جنسی، یا عاطفی در دوران کودکی نقش اساسی در ایجاد این اختلال دارد.
علائم اختلال هویت چند شخصیتی در بزرگسالی
علائم اختلال هویت چند شخصیتی در بزرگسالی ممکن است عبارت باشد از:
فراموشی گسترده
افراد ممکن است قسمتهای زیادی از زندگی خود را فراموش کنند، حتی به خودشان و شناخت خود.
تغییرات در هویت و رفتار
شخصیتها یا هویتهای جدید ظاهر میشوند و با شخصیت اصلی تفاوتهای زیادی دارند. این تغییرات ممکن است ناگهانی و ناشی از شرایط خاص باشند.
تغییرات فیزیکی
تغییرات در ویژگیهای فیزیکی ممکن است ناگهانی رخ دهد، مثل تغییرات در زبان، اصطکاکها، یا طریقه حرکت.
تغییرات در حالت مزاج و احساسات
شخصیتها ممکن است احساسات مختلفی را تجربه کنند و ممکن است حتی به شدت متفاوت باشند.
مشکلات در ارتباطات اجتماعی
به دلیل تغییرات مکرر در شخصیت، افراد ممکن است با مشکلات در برقراری و حفظ روابط اجتماعی مواجه شوند.
درمان اختلال هویت چند شخصیتی معمولاً شامل مشاوره روانشناختی، ترکیبی از درمانهای روانشناختی، و در برخی موارد داروها میشود. درمان نیازمند صبر، تعهد، و هماهنگی بین تخصصهای مختلف متخصصان در زمینه روانپزشکی است.